สมัย ธนบุรี มี การ ทำ สงคราม กับ ประเทศ เพื่อนบ้าน ประเทศ ใด มาก ที่สุด

ก็ยกกำลังออกตีกระหนาบ ได้รบพุ่งกันถึงขั้นตะลุมบอน ฝ่ายพม่าสู้ไม่ได้ก็แตกหนีไป. โปสุพลา แม่ทัพพม่ายกทัพไปช่วยเมืองเวียงจันทน์รบกับหลวงพระบาง ขากลับแวะตีเมืองพิชัย แต่ไม่สำเร็จ ไทยชนะ. เมื่อ พ.ศ.2314 และราชการสงครามอื่น ๆ อีกมาก., ที่มา th.wikipeida.org/wiki/พระยายมราช_(หมัด), วันที่สืบค้น sixteen ต.ค.2559. สมเด็จพระเจ้าหลานเธอ เจ้าฟ้าธรรมาธิเบศร์ กรมขุนกษัตรานุชิต. โปมะยุง่วน จึงรวบรวมกำลัง ยกลงมาตีเมืองเชียงใหม่ เมื่อเดือน 10 ปีมะแม พ.ศ.2318. เสด็จสวรรคต กองทัพพม่าส่วนที่ตามไปไม่ทันจึงถูกกองทัพทหารจับ และริบยึดอาวุธยุทโธปกรณ์ได้เป็นอันมาก.

• ก็ยกกำลังออกตีกระหนาบ ได้รบพุ่งกันถึงขั้นตะลุมบอน ฝ่ายพม่าสู้ไม่ได้ก็แตกหนีไป.
• เสด็จยกทัพหลวงกลับลงมาจากเชียงใหม่ถึงเมืองตาก เมื่อวันพฤหัสบดี ขึ้นสองค่ำ เดือนสาม ประจวบเหมาะกับกองทัพพม่าที่ยกตามครัวมอญมาทางด่านแม่ละเมา ใกล้จะยกมาถึงเมืองตาก จึงมีรับสั่งให้หลวงมหาเทพ10 กับจมื่นไวยวรนาถ11 คุมกำลัง 2,000 นาย ยกไปตีพม่า และได้ปะทะกันในวันนั้น พอตกค่ำฝ่ายพม่าก็ถอยหนีไป จึงมีรับสั่งให้ยกกำลังสวนทางที่พม่าถอยหนีไปนั้น ให้พระยากำแหงวิชิต รีบยกกำลังออกไปก้าวสกัดตัดหลังกองทัพพม่า เพื่อตัดรอนกำลังส่วนนี้ให้หมดสภาพไป.
• ก้าวทันโลกศึกษา 2 หน่วยที 2(กฎหมายแพ่งและกฎหมายอาญ…
• ยกกองทัพติดตามลงมา พวกมอญได้อพยพครอบครัวหนีเข้ามาอยู่ในขอบขัณฑสีมาเมืองไทยเป็นอันมาก พระองค์จึงดำรัสสั่งลงมาทางกรุงธนบุรี ให้พระยายมราชแขก09 คุมกองทัพออกไปตั้งกักด่านที่ตำบลท่าดินแดง แขวงเมืองท่าขนุน ในลำน้ำไทรโยค คอยรับครัวมอญที่จะเข้ามาทางด่านพระเจดีย์สามองค์ ให้พระยากำแหงวิชิต คุมกำลัง 2,000 นาย ตั้งอยู่ที่บ้านระแหง คอยรับครัวมอญที่จะเข้ามาทางด่านเมืองตาก แล้วพระองค์เสด็จยกทัพหลวง ออกจากบ้านระแหง เมื่อวันศุกร์แรมห้าค่ำ เดือนอ้าย ปีมะเมีย พ.ศ.2317 ตามกองทัพเจ้าพระยาสุรสีห์และพระยายมราชขึ้นไปยังเมืองเชียงใหม่.
• ฝ่ายไทย พระองค์เจ้าจุ้ยลูกเธอ ตั้งอยู่ที่เมืองราชบุรี เมื่อทราบว่าพม่าตั้งค่ายอยู่ที่บางแก้ว ด้วยกำลังพล 3,000 คน จึงยกกำลังไปตั้งที่ตำบลโคกกระต่าย ในทุ่งธรรมเสน ห่างจากค่ายพม่าประมาณ eighty เส้น แล้วให้หลวงมหาเทพ คุมกองหน้า ไปตั้งค่ายโอบพม่าทางด้านตะวันตก และให้เจ้ารามลักษณ์หลานเธอ (บุญมี) นำกำลังยกไปตั้งค่าย โอบทางด้านตะวันออก แล้วบอกความเข้ามายังกรุงธนบุรี.

เมื่อต้นปีมะเส็ง พ.ศ.2316 พวกเมืองเวียงจันทน์ เกิดวิวาทกันเอง พวกหนึ่งจึงไปขอกำลังจากโปสุพลาที่เชียงใหม่ไปช่วย โปสุพลายกกำลังไประงับเหตุเสร็จสิ้นแล้ว ได้ค้างฤดูฝนอยู่ที่เมืองเวียงจันทน์ แล้วบังคับให้เจ้าบุญสารส่งบุตรธิดา กับเสนาบดีผู้ใหญ่ไปเป็นตัวจำนำอยู่ที่เมืองอังวะ เมื่อสิ้นฤดูฝน โปสุพลา ก็ยกกองทัพจากเมืองเวียงจันทน์ เลยถือโอกาสมาตีเมืองพิชัย เพื่อทดสอบกำลังของฝ่ายไทย หรือมิฉะนั้นก็เป็นการแก้มือที่แพ้ไทยไปครั้งก่อน. จึงมีรับสั่งให้รีบเกณฑ์กองทัพในกรุงธนบุรี ให้พระองค์เจ้าจุ้ยลูกเธอ08 กับพระยาธิเบศร์บดีจางวางมหาดเล็ก นำกำลังพล three,000 นาย ออกไปรักษาเมืองราชบุรี แล้วให้เจ้ารามลักษณ์หลานเธอ นำกำลังพล 1,000 นายยกขึ้นไปหนุน และให้มีตราขึ้นไปยังกองทัพหัวเมืองเหนือ ให้ยกลงมาด้วย แล้วมีรับสั่งให้เรือเร็ว ขึ้นไปเร่งกองทัพกรุงธนบุรีที่กำลังเดินทางกลับจากเมืองเหนือ ให้รีบเดินทางกลับมาโดยเร็ว เนื่องจากยังไม่รู้ว่า กองทัพพม่าจะยกกำลังเข้ามามากน้อยเพียงใด. เป็นทัพหลวง ซึ่งมีเจ้าหมื่น (หรือจมื่น)ไวยวรนาถ (พระยาพิชัยดาบหัก) เป็นนายทหารองครักษ์คู่พระทัยตามเสด็จไปรบด้วย โดยยกทัพทางชลมารคไปทางสมุทรสงคราม เข้าโจมตีข้าศึก แมงกี้มารหญ้าเห็นสู้ไม่ได้ก็ยกทัพถอยไปทางเมืองทวายทางด้านเจ้าขว้าว (บ้างก็เรียกด่านเจ้าเขว้า) ทำให้กองทัพไทยสามารถยึดเรือรบ เครื่องศัตราวุธ และเสบียงอาหารเป็นจำนวนมาก. จึงโปรดเกล้าฯ ให้พระยาสุรสีห์คุมกองทัพเมืองเหนือขึ้นไปสมทบกองกำลังพระยากาวิละ เจ้าเมืองนครลำปาง ยกไปตีเมืองเชียงใหม่คืนสำเร็จ และทรงให้นครเชียงใหม่เป็นเมืองร้างถึง 15 ปี จนถึงสมัยกรุงรัตนโกสินทร์จึงได้ฟื้นฟูใหม่. ต่อมา เมื่อทราบเรื่องจากเชลยที่จับมาได้ว่า พม่าที่เขาชะงุ้มพยายามเล็ดลอด ขนเสบียงมาให้พม่าในค่ายบางแก้ว และได้บอกไปยังตะแคงมรหน่อง ขอกำลังมาเพิ่มเติมให้ทางค่ายเขาชะงุ้ม เพื่อจะได้ตีหักมาช่วยที่ค่ายบางแก้ว จึงมีรับสั่งให้เพิ่มเติมกองโจรให้มากขึ้น แล้วให้หลวงภักดีสงคราม นายกองนอกซึ่งอยู่ในกองเจ้าพระยาอินทรอภัย คุมกำลังกองนอก ลอบขึ้นไปทำลายหนองและบ่อน้ำ ในเส้นทางที่จะมาจากปากแพรกเสีย อย่าให้ข้าศึกเพิ่มกำลังเข้ามาได้. จึงดำรัสสั่งเจ้ารามลักษณ์หลานเธอ07 แบ่งพลจากกองทัพหลวง 1,800 นาย ยกลงมาทางบ้านจอมทอง เพื่อรับมือกับข้าศึกที่ยกเข้ามาทางด้านนี้ แต่ต่อมาเมื่อทรงทราบว่ากำลังพม่ามีปฏิบัติการไม่เข้มแข็ง จึงทรงให้ยกเลิกภารกิจนี้ แล้วดำรัสให้มีตราถึงพระยากำแหงวิชิต12ให้แบ่งกำลังที่เมืองตากออกไปตั้งรักษาด่านบ้านนาเกาะเหล็ก คอยรับครัวมอญที่จะตามเข้ามาทีหลังต่อไป.

ประวัติศาสตร์ไทยอันยาวนาน

ปราบปรามพวกมอญเสร็จสิ้น เป็นแต่ยังรอกองทัพพม่าที่เข้ามาตามครัวมอญอยู่เมืองเมาะตะมะ จึงได้ขึ้นไปเข้าเฝ้าพระเจ้ามังระที่เมืองร่างกุ้ง พระเจ้ามังระเห็นว่ามีกองทัพใหญ่ตั้งอยู่ที่เมืองเมาะตะมะแล้ว จึงมอบการที่จะตีเมืองไทย ให้อะแซหวุ่นกี้คิดอ่านดำเนินการต่อไป. ก็มีรับสั่งให้กองทัพไทยยกติดตามไปจนสุดพระราชอาณาเขต แล้วก็ให้กองทัพกลับคืนพระนคร พระราชทานบำเหน็จรางวัลแก่แม่ทัพนายกองผู้ใหญ่ผู้น้อย ตามสมควรแก่ความชอบ ที่มีชัยชนะพม่าครั้งนี้โดยทั่วกัน. เสด็จถอยมาประทับอยู่ที่ค่ายโคกกระต่าย ด้วยเหมาะที่จะให้การสนับสนุนได้ทุกด้าน แล้วมีรับสั่งให้หลวงบำเรอภักดิ์17คุมกองกำลังทหารกองนอก 400 นาย เป็นกองโจรไปคอยตีสะกัด ไม่ให้พม่าที่เขาชะงุ้ม ออกลาดตระเวณหาอาหารและน้ำใช้ได้สะดวก. 08.พระองค์เจ้าจุ้ยลูกเธอ หมายถึง กรมพระราชวังหน้า สมเด็จพระมหาอุปราช เจ้าฟ้ากรมขุนอินทรพิทักษ์ (จุ้ย) พระราชโอรสที่ 1 ในสมเด็จพระราชินี (หอกลาง) หรือเดิมคือ กรมหลวงบาทบริจา (สอน) ดำรงตำแหน่งรัชทายาท.

ให้ปะกันหวุ่น ซึ่งได้เลื่อนขึ้นเป็นเจ้าเมืองเมาะตะมะ ตำแหน่งเทศาภิบาลมณฑลหัวเมืองมอญเป็นแม่ทัพ. วิชาก้าวทันโลกศึกษา 2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 (กฎหมา… วิชาก้าวทันโลกศึกษา 2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 (กฎหมา…

สมัยประวัติศาสตร์ของประเทศไทย

ได้มีรับสั่งให้มีตราตอบไปว่า ให้ทำลายหนองน้ำและบ่อน้ำ ตามเส้นทางที่จะขึ้นมาเมืองเพชรบุรีให้หมด แห่งใดทำลายไม่ได้ ก็ให้เอาของโสโครกและของที่มีพิษ ใส่ในแหล่งน้ำดังกล่าว อย่าให้ข้าศึกอาศัยใช้ได้. กลับมาถึงพิชัยได้เพลาหนึ่งแล้ว ก็เดินทางกลับกรุงธนบุรี. เมื่อทราบข่าวว่าเกิดจลาจลในกรุงธนบุรี จึงยกทัพกลับ ขณะนั้นเป็นเดือนเมษายน พ.ศ.

ยกกองทัพติดตามลงมา พวกมอญได้อพยพครอบครัวหนีเข้ามาอยู่ในขอบขัณฑสีมาเมืองไทยเป็นอันมาก พระองค์จึงดำรัสสั่งลงมาทางกรุงธนบุรี ให้พระยายมราชแขก09 คุมกองทัพออกไปตั้งกักด่านที่ตำบลท่าดินแดง แขวงเมืองท่าขนุน ในลำน้ำไทรโยค คอยรับครัวมอญที่จะเข้ามาทางด่านพระเจดีย์สามองค์ ให้พระยากำแหงวิชิต คุมกำลัง 2,000 นาย ตั้งอยู่ที่บ้านระแหง คอยรับครัวมอญที่จะเข้ามาทางด่านเมืองตาก แล้วพระองค์เสด็จยกทัพหลวง ออกจากบ้านระแหง เมื่อวันศุกร์แรมห้าค่ำ เดือนอ้าย ปีมะเมีย พ.ศ.2317 ตามกองทัพเจ้าพระยาสุรสีห์และพระยายมราชขึ้นไปยังเมืองเชียงใหม่. เจ้าตากทรงทราบเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นแล้ว ทรงเห็นว่าพม่าจะต้องปราบปรามมอญอยู่นาน เป็นโอกาสที่ไทยจะชิงตีเมืองเชียงใหม่ ตัดกำลังพม่าเสียทางหนึ่งก่อน จึงมีรับสั่งให้เกณฑ์ให้เกณฑ์กำลังหัวเมืองฝ่ายเหนือซึ่งมีจำนวน 20,000 นาย ไปรวมพลอยู่ที่บ้านระแหงแขวงเมืองตาก แล้วเกณฑ์คนในกรุงธนบุรี และหัวเมืองชั้นในเป็นกองทัพหลวงจำนวน 15,000 นาย เจ้าตากเสด็จโดยกระบวนเรือ ออกจากพระนคร เมื่อวันอังคาร แรม 11 ค่ำ เดือน 12 ปี มะเมีย พ.ศ.2317 ขึ้นไปทางเมืองกำแพงเพชร แล้วให้ประชุมทัพที่บ้านระแหง ตรงที่ตั้งเมืองตากปัจจุบัน. จึงมีรับสั่งให้พระยายมราช (ทองด้วง) คุมกองทัพอยู่จัดการเมืองเชียงใหม่ให้เรียบร้อย ส่วนพระองค์ได้เสด็จยกกองทัพหลวงลงมายังเมืองตาก เมื่อวันศุกร์ แรมสี่ค่ำ เดือนยี่ ฝ่ายพระยายมราช (ทองด้วง) ก็ให้พวกข้าราชการออกไปเที่ยวเกลี้ยกล่อมผู้คนพลเมืองที่หนีภัยไปหลบซ่อนตามป่าเขา ให้กลับคืนถิ่นที่อยู่ตามเดิม ครั้งนั้นเจ้าฟ้าเมืองน่านได้เข้ามาสวามิภักดิ์ เป็นขอบขัณฑสีมาอีกเมืองหนึ่ง จึงได้เมืองเชียงใหม่ เมืองลำพูน เมืองนครลำปาง เมืองน่าน และเมืองแพร่ กลับมาอยู่ในพระราชอาณาเขตไทย นับตั้งแต่ปีมะเมีย พ.ศ.2317 เป็นต้นมาตราบจนปัจจุบัน. ยกไปถึงเมืองลำพูน เมื่อวันอังคารขึ้นสองค่ำ เดือนยี่ พ.ศ.2317 แล้วตั้งทัพอยู่ที่เมืองลำพูนเจ้าพระยาสุรสีห์พระยายมราชและ เจ้าพระยาสวรรคโลก ระดมตีค่ายพม่าแตกกลับไปเมืองเชียงใหม่ แล้วก็ไล่ติดตามไปล้อมเมืองเชียงใหม่ไว้ โดยให้ตั้งค่ายล้อมเชียงใหม่จำนวน 34 ค่าย ชักปีกกาตลอดถึงกันสามด้าน คือด้านตะวันออก ด้านใต้ และด้านตะวันตก คงเหลือแต่ด้านเหนือ ซึ่งเป็นความรับผิดชอบของเจ้าพระยาสวรรคโลก ยังดำเนินการไม่แล้วเสร็จ เจ้าตากทรงมีรับสั่งให้ขุดคุ วางขวากและวางปืนจุกช่องเตรียมไว้ทุกค่าย แล้วให้ขุดคูทางเดินเข้าไปประชิดตัวเมือง สำหรับให้คนเดินบังทางปืนเข้าไป ถ้าหากว่าข้าศึกยกออกมาตี ก็ให้คลุกคลีติดพันตามเข้าเมืองไป. มีรับสั่งให้พระยานครราชสีมา20 ซึ่งยกกำลังเดินทางมาถึง ให้ไปตั้งค่ายประชิดพม่าที่เขาชะงุ้ม และมีการเจรจาอีกครั้งระหว่างยุงอคงหวุ่น กับอุตมสิงหจอจัว แต่ก็ยังไม่ได้ข้อยุติ จากการประมาณสถานการณ์ก็แลเห็นว่า พม่าจะยังไม่ยกเข้ามาในปีนี้ ด้วยจวนจะเข้าฤดูฝน ยังไม่จำเป็นต้องเกณฑ์กองทัพหัวเมือง จึงเป็นแต่ให้มีตราเกณฑ์ข้าวสาร เมืองนครศรีธรรมราช 600 เกวียน เมืองไชยา เมืองพัทลุง และเมืองจันทบุรี เป็นข้าวสารเมืองละ 400 เกวียน ให้ส่งมาขึ้นฉางไว้สำรองราชการสงคราม ถ้าหาข้าวได้ไม่ครบตามจำนวนเกณฑ์ ก็ให้ส่งเป็นเงินแทน โดยคิดราคาข้าวสารเกวียนละ forty บาท ข้าวเปลือกเกวียนละ 20 บาท. ฝ่ายไทย พระองค์เจ้าจุ้ยลูกเธอ ตั้งอยู่ที่เมืองราชบุรี เมื่อทราบว่าพม่าตั้งค่ายอยู่ที่บางแก้ว ด้วยกำลังพล three,000 คน จึงยกกำลังไปตั้งที่ตำบลโคกกระต่าย ในทุ่งธรรมเสน ห่างจากค่ายพม่าประมาณ 80 เส้น แล้วให้หลวงมหาเทพ คุมกองหน้า ไปตั้งค่ายโอบพม่าทางด้านตะวันตก และให้เจ้ารามลักษณ์หลานเธอ (บุญมี) นำกำลังยกไปตั้งค่าย โอบทางด้านตะวันออก แล้วบอกความเข้ามายังกรุงธนบุรี.

ผู้ติดตาม

ทรงแต่งตั้งให้ พระยาจ่าบ้าน เป็น พระยาวิเชียรปราการ ปกครองนครเชียงใหม่ พระยากาวิละ ซึ่งเป็นต้นราชวงศ์กาวิละ ปกครองนครลำปาง และพระยาลำพูน เป็น พระยาวัยวงศา ปกครองเมืองลำพูน การศึกครั้งนี้จึงได้ เชียงใหม่ ลำปาง ลำพูน และ น่าน กลับมาเป็นของไทย. ได้ช่วยป้องกันเมืองสวรรคโลกไว้จนสุดความสามารถ กอปรกับเมืองสวรรคโลกมีป้อมปราการที่สร้างไว้แต่โบราณ ยังมั่นคงแข็งแรงดีอยู่ ทำให้เจ้าพระยาพิชัยรักษาเมืองมั่นไว้ และทำการขับไล่พม่าแตกพ่ายไป. ปัญหาความอดอยากของราษฎร ตอนปลายสมัยอยุธยาราษฎรไม่สะดวกในการประกอบอาชีพทำมาหากินไม่มีเวลาในการเพาะปลูก เลี้ยงสัตว์ เนื่องจากมีศึกสงครามมาตั้งแต่ พ.ศ. อุตมสิงหจอจัวกราบทูลว่า จะขอถือน้ำ (พิพัฒน์สัตยา) ทำราชการกับไทยต่อไปจนชีวิตจะหาไม่ จึงมีรับสั่งให้อุตมสิงหจอจัว ออกไปพูดเกลี้ยกล่อมให้พวกพม่าออกมาอ่อนน้อม พวกพม่าในค่ายก็ขอปรึกษากันก่อน.

ก็มีรับสั่งให้ พระยาอนุชิตราชา21 ยกกำลังพล 1,000 คนขึ้นไปทางริมน้ำฟากตะวันตก ให้หลวง ให้หลวงมหาเทพยกกำลังพล 1,000 นาย ขึ้นไปทางริมน้ำฟากตะวันออก เพื่อไปตีค่ายพม่าที่ปากแพรก พร้อมกับกองทัพของพระยายมราชแขก แล้วมีรับสั่งให้ พระยายมราช (ทองด้วง)ขึ้นไปตีค่ายพม่าที่เขาชะงุ่ม ในค่ำวันนั้นเวลาเที่ยงคืน พม่าในค่ายเขาชะงุ้ม ยกค่ายวิหลั่นออกมาปล้นค่ายพระมหาสงคราม22 หมายจะเข้ามาช่วยพวกของตนที่ค่ายบางแก้ว พม่าเอาไฟเผาค่ายพระมหาสงครามพระยายมราช (ทองด้วง) ไปช่วยทัน ชิงเอาค่ายกลับคืนมาได้ พม่ายายไปปล้นค่ายจมื่นศรีสรรักษ์ แต่ถูกฝ่ายไทยต่อสู้ จนต้องล่าถอยกลับเข้าค่าย. ฝ่ายมองจายิดเมื่อมาถึงเขาชะงุ้ม เห็นกองมอญมีกำลังน้อยกว่า ก็เข้าล้อมไว้ พอตกค่ำงุยอคงหวุ่นทราบว่า มีกำลังฝ่ายตนยกมาช่วย ก็ยกกำลังออกปล้นค่ายหลวงมหาเทพ หมายจะตีหักออกไป แต่ไม่เป็นผลสำเร็จ ต้องถอยกลับเข้าค่าย พระยาธิเบศร์บดี15ซึ่งตั้งอยู่ทางด้านเหนือ ก็ยกไปช่วยแก้กองมอญ ออกมาจากที่ล้อมได้ แต่กำลังไม่พอจะต่อสู้พม่าได้ ก็พากันล่าถอยลงมา มองจายิดจึงเข้าไปรวมกำลังกับฝ่ายตน ที่ค่ายเขาชะงุ้มได้ ในวันนั้น พระยานครสวรรค์16ยกกำลังไปถึงเมืองราชบุรี จึงมีรับสั่งให้ขึ้นไปช่วยพระยาธิเบศร์บดีในค่ำวันนั้น แล้วให้กำลังทั้งสามกอง ไปตั้งค่ายล้อมพม่าทางด้านเหนือ ป้องกันพม่าทั้งสองพวกมิให้เข้าถึงกันได้. โปสุพลา โปมะยุง่วน เห็นฝ่ายไทยตั้งค่ายล้อมเมืองดังกล่าว จึงคุมกำลังออกมาตั้งค่ายประชิด แล้วยกกำลังเข้าปล้นค่ายไทยหลายครั้ง แต่ถูกฝ่ายไทยตีโต้ถอยกลับเข้าเมืองไปทุกครั้ง สุดท้ายจึงได้แต่รักษาเมืองมั่นไว้ ขณะนั้นพวกชาวเมืองเชียงใหม่ ที่หลบหนีพม่าไปซุ่มอยู่ในป่าเขา เห็นฝ่ายไทยไปตั้งค่ายล้อมพม่าอยู่ ก็พากันออกมาเข้ากับกองทัพไทยเป็นอันมาก พวกที่อยู่ในเมือง ก็พากันหลบหนีเล็ดลอดออกมาเข้ากับฝ่ายไทยอยู่ไม่ขาดสาย จนได้ครอบครัวชาวเชียงใหม่ ที่มาเข้ากับกองทัพไทยจำนวนกว่า 5,000 คน. เสด็จยกทัพหลวงกลับลงมาจากเชียงใหม่ถึงเมืองตาก เมื่อวันพฤหัสบดี ขึ้นสองค่ำ เดือนสาม ประจวบเหมาะกับกองทัพพม่าที่ยกตามครัวมอญมาทางด่านแม่ละเมา ใกล้จะยกมาถึงเมืองตาก จึงมีรับสั่งให้หลวงมหาเทพ10 กับจมื่นไวยวรนาถ11 คุมกำลัง 2,000 นาย ยกไปตีพม่า และได้ปะทะกันในวันนั้น พอตกค่ำฝ่ายพม่าก็ถอยหนีไป จึงมีรับสั่งให้ยกกำลังสวนทางที่พม่าถอยหนีไปนั้น ให้พระยากำแหงวิชิต รีบยกกำลังออกไปก้าวสกัดตัดหลังกองทัพพม่า เพื่อตัดรอนกำลังส่วนนี้ให้หมดสภาพไป. ทรงทราบข่าวว่าพม่ายกพลตามพวกมอญที่หนีเข้ามาในเขตไทย จึงโปรดเกล้าฯ ให้ยกทัพมุ่งตรงไปยังราชบุรี โดยทรงบัญชาการทัพด้วยพระองค์เอง ทรงตั้งค่ายล้อมค่ายพม่าและลอบตีตัดทางลำเลียงเสบียงอาหาร โดยได้กำลังสนับสนุนจากพระยายมราช ในที่สุดพม่าจึงต้องยอมแพ้ ชัยชนะในครั้งนี้ส่งผลให้ผู้คนที่หลบซ่อนตามที่ต่าง ๆ เข้ามาสวามิภักดิ์เป็นจำนวนมาก เนื่องจากหมดความกลัวเกรงพม่า นับเป็นสงครามแบบจิตวิทยาโดยแท้. ครั้งนั้นมีพระยามอญเป็นหัวหน้าสี่คน คือพระยาเจ่ง เจ้าเมืองเตริน เป็นหัวหน้ามาทำทางอยู่ในป่าเมืองเมาะตะมะ พม่าได้ทำทารุณกรรมพวกมอญด้วยประการต่าง ๆ พวกมอญโกรธแค้นจึงคบคิดกัน จับแพกิจากับทหารพม่าฆ่าเสีย แล้วรวมกำลังยกกลับไป มีพวกมอญมาเข้าด้วยเป็นอันมาก เมื่อเห็นเป็นโอกาส จึงยกไปตีเมืองเมาะตะมะได้ แล้วขยายผลยกขึ้นไปตีเมืองสะโตง และเมืองหงสาวดี ได้ทั้งสองเมือง ขยายผลต่อไปเข้าตีเมืองย่างกุ้ง รบพุ่งติดพันกับพม่าอยู่.

ประวัติศาสตร์ไทยอันยาวนาน

ปะกันหวุ่นได้เตรียมการตั้งแต่ปีมะเส็ง พ.ศ.2316 โดยให้เกณฑ์มอญตามหัวเมืองที่ต่อแดนไทย three,000 คน มอบภารกิจให้แพกิจาคุมกำลัง 500 คนมาทำทางที่จะยกกองทัพเข้ามาทางด่านเจดีย์สามองค์ วางแผนตั้งยุ้งฉางไว้ตามเส้นทาง ตั้งแต่เชิงเขาบรรทัดด้านแดนพม่า มาจนถึงตำบลสามสบ ท่านดินแดงในแดนไทย. ก็ได้ยกทัพมาตีไทยที่เมืองสวรรคโลก เจ้าพระยาพิชัยราชาเจ้าเมืองสวรรคโลก (ซึ่งรั้งเมืองได้เพียงสามเดือน) จึงรีบแจ้งให้พระเจ้ากรุงธนบุรีเพื่อทรงทราบ ในขณะเดียวกันนั้นกองทัพไทยที่ตั้งทัพยันพม่าไว้ที่เมืองพิชัย พิษณุโลก และสุโขทัย ก็ได้รีบรุดยกทัพไปช่วยเมืองสวรรคโลก. มีรับสั่งให้ครัวมอญ ไปตั้งภูมิลำเนาอยู่ที่ปากเกร็ด แขวงเมืองนนทบุรี และที่สามโคก แขวงเมืองปทุมธานี และสำรวจได้ชายฉกรรจ์ที่เข้ามาครั้งนั้น จำนวน 3,000 คนเศษ แล้วทรงตั้งพระยาบำเรอภักดิ์ครั้งกรุงเก่า มีเชื้อสายมอญให้เป็นพระยารามัญวงศ์ มียศเสมอจตุสดมภ์ เป็นหัวหน้าควบคุมกองมอญทั่วไป ส่วนพระยามอญและพวกหัวหน้า ก็ทรงตั้งให้มียศศักดิ์เป็นข้าราชการทุกคน.

เสด็จทรงมาไปที่ค่ายหลวงมหาเทพ ซึ่งตั้งล้อมพม่าอยู่ทางด้านตะวันตก มีรับสั่งให้จักกายเทวะมอญเข้าไปร้องบอกแก่พม่าในค่าย ให้ออกมายอมอ่อนน้อมแต่โดยดี งุยอคงหวุ่นจึงขอเจรจากับตละเกล็บหัวหน้ามอญที่มาอยู่กับฝ่ายไทย และได้เป็น(ว่า)ที่พระยาราม แต่ยังไม่เป็นผล. นับเป็นกฤษดาภินิหารอันบดบังมิได้ของพระองค์ที่มีต่อพสกนิกรชาวไทยทั้งมวล ทำให้ไทยเป็นชาติอยู่ได้จวบจนปัจจุบัน สงครามกับพม่าทั้งเก้าครั้งมีดังนี้. ตลอดรัชสมัยของสมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรี ทรงทำสงครามกับพม่ารวมเก้าครั้ง ซึ่งทรงได้รับชัยชนะทุกครั้ง. ได้เสด็จโดยขบวนพยุหยาตรา เข้าเหยียบเมืองเชียงใหม่ในวันรุ่งขึ้น ตรงกับวันอาทิตย์ขึ้น 14 ค่ำ เดือนยี่ ทรงตั้งพระยาจ่าบ้านเป็นพระยาวิเชียรปราการ เจ้าเมืองเชียงใหม่ ให้พระยากาวิละเป็นพระยานครลำปาง เจ้าเมืองลำปาง ให้พระยาลำพูนเป็นพระยาวัยวงศา ครองเมืองลำพูนตามเดิม.

1 แห่งราชอาณาจักรอังวะ ทราบข่าวมีคนไทยตั้งตนเป็นใหญ่อีกครั้ง (โดยเจ้ากรุงศรีสัตนาคนหุต เจ้าเมืองเวียงจันทน์ ที่มีใจฝักใฝ่พม่า) จึงได้มีพระบรมราชโองการให้ “แมงกี้มารหญ้า” เจ้าเมืองทวาย ยกทัพมาปราบปรามผู้ที่กำเริบตั้งตนเป็นใหญ่ให้ราบคาบ. ตั้งพระทัยที่จะจับพม่าให้ได้ทั้งกองทัพที่มาตั้งที่บางแก้ว ด้วยเหตุที่พม่าประกาศหมิ่นไทยประการหนึ่ง และทรงประสงค์จะปลุกใจคนไทย ให้กลับกล้าหาญดังแต่ก่อน หายครั้นคร้ามพม่า จึงทรงทนลำบาก ใช้เวลาล้อมพม่าอยู่นาน โดยไม่รบแตกหัก ซึ่งถ้าจะทำก็ทำได้โดยใช้เวลาน้อยกว่านี้ แต่ผลที่ได้จะต่างกัน การจับพม่าเป็นเชลยได้เป็นจำนวนมากเช่นนี้ ให้ผลทางด้านจิตวิทยามากกว่า. งุยอคงหวุ่น เห็นสภาพการณ์เช่นนี้ จึงขอเจรจากับฝ่ายไทยอีก โดยให้นายทัพคนหนึ่งออกมาหาพระยาราม พระยารามจึงนำไปที่เจ้ารามลักษณ์หลานเธอ และพระยายมราช (ทองด้วง) วิงวอนขอให้ปล่อยทัพพม่ากลับไป แต่ฝ่ายไทยไม่ยินยอม ฝ่ายพม่าจึงขอกลับไปปรึกษากันก่อน ต่อมาในวันศุกร์แรมแปดค่ำ เดือนสี่ งุยอคงหวุ่นให้พม่าที่เป็นนายทหารเจ็ดคน ออกมาเจรจาอีกว่า พวกพม่าจะยอมอ่อนน้อม ถวายช้างม้าพาหนะ และเครื่องศัตราวุธทั้งหมด ขอเพียงให้ปล่อยตัวกลับไป ทางฝ่ายไทยตอบว่า ถ้าออกมาอ่อนน้อมจะยอมไว้ชีวิต แต่จะปล่อยกลับไม่ได้. ทรงมีพระราชดำริว่า ถ้าล้อมค่ายบางแก้วไว้ ให้พม่าสิ้นเสบียงอาหาร ก็จะยอมแพ้ออกมาให้จับเป็นเชลยทั้งหมด จึงมีรับสั่งมิให้เข้าตีค่ายพม่า แต่ให้ล้อมไว้ให้มั่น แล้วให้พระยาเทพอรชุน กับ พระดำเกิงรณภพ คุมกองอาจารย์ และทนายเลือก รวม 745 นาย เป็นกองโจร ไปช่วยเจ้าพระยาอินทรอภัย ตีตัดกำลังข้าศึกที่เขาช่องพรานอีกกองหนึ่ง. ทรงทราบก็ทรงพิโรธ และได้ทรงประหารชีวิตพระเทพโยธาด้วยพระหัตถ์13 พวกกองทัพทั้งปวงก็เกรงพระราชอาญา พากันรีบยกกำลังออกไปเมืองราชบุรีตามรับสั่ง.

ปัญหาความอดอยากของราษฎร เนื่องจากมีศึกสงครามมาตั้งแต่ พ.ศ. ก้าวทันโลกศึกษา 2 หน่วยที 2(กฎหมายแพ่งและกฎหมายอาญ… วิมล จิโรจพันธุ์ ; ประชิด สกุณะพัฒน์ และ อุดม เชยวงศ์.